Latif Project
Latif delves into the mindset and emotions of someone locked inside his own thoughts, hiding, unable to see himself truly during a pandemic.
Ömer Tevfik Erten had spent the first four months of Covid 19 in the forty square meter house of a man he had just met in a city (Ankara) he is not familiar with due to health concerns. Erten had worked on a photo series that formed the structure of the project during the curfew imposed due to pandemic, and then started writing the story of Latif. The photo series highlights both his loneliness, and that of a relative stranger.
Dutch and Turkish Writer Defne Çizakça wrote a feminist fairy tale inspired by the pandemic, femicides, and the photograph of a vague woman Erten took. The tale, centered on a woman who is between the lines and outside the system, draws attention to the increasing cases of domestic violence during the Covid 19 lockdowns.
The first end result of Latif Project is an e-book that contains Ömer Tevfik Erten's photos and story, alongside Defne Çizakça's magical narrative. The project is supported by a generous grant from the Netherlands Consulate General in Istanbul, Turkey.
A conversation with Ömer Tevfik Erten & Defne Çizakça
3 min. read / scroll down for text in Turkish
What does Latif represent for you? What kind of a person or a process does he embody?
Ömer - ‘Latif’ took shape in my mind during the first three weeks of the COVID-19 pandemic and the subsequent lockdowns. Going through disaster scenarios in our minds and still continuing to meet our daily needs and adjusting to the “new normal” had created a delirium effect on many of us, as it did for me. Life has taught me that crises are like birth pangs. I think that our “new normal” has allowed us to face many issues that we postponed facing or swept under the carpet. ‘Latif’ is an imaginary character, representing an individual who is trying to preserve and foster their hope in the midst of this crisis, turning inward and transforming themselves as well as remembering that they too are a part of the collective.
I am a member of the LGBTQ community which is so often vilified and targeted by those in power, as well as an activist, a Kurd, and an artist. I refuse to bow down to the dictates of family, society, and state, who doesn’t recognize my existence and coerce me into hiding and being ashamed of my identities, and force me to spend my whole life mourning for the person I am. During the COVID-19 pandemic, there has been a huge increase in violence against women and LGBTQ individuals. The idea that home is the safest place doesn’t hold true for all of us. The hate speech spouted by lawmakers who are responsible for assuring our safety, and their attempts to erase us make our lives even more difficult. “As hard as you try, however, you must know that we won’t go back into the closet, and we won’t bow down. We were here before, we are here now, and we will continue to be here in the future!”
Defne - Latif entered my life through Tevfik's photographs. I loved this headless man, isolated in his empty apartment, staring into a generic city. After spending some time contemplating the series, I noticed a broken frame inside Latif's flat. It held the picture of a vague woman. I decided she must be Latif's mother, and that my role in this project would be writing down her story.
What does "Latif" symbolize for me? It is a project about those who do not make it into the main narrative, about those who seem irrelevant or unnecessary, about those who (choose to) remain outside the system. Queer bodies live in these liminal spaces, so do women, people without papers, and sometimes parts of ourselves we consciously, or unconsciously, other.
I thought about what kind of a fairy tale such an in between woman would have. This was my guiding question for the story. How would Latif's mother have experienced the pandemic? I thought her anger might have surfaced, as well as her sorrows, and perhaps a wish to take revenge. After all, just as domestic violence increased during Covid 19, so did women's resistance. I write through a feminist lens, and this time I tried to re-interpret the tale of Scheherazade, and to subvert Bluebeard into a Blue Haired Woman. Both Latif and his mother deconstruct the patriarchy in their own unique ways, they find ways to resist, and to change the narrative.
2020 and the pandemic play a dominant role in the emergence of the project, what were your experiences during this certain time? While working together, what kind of a partnership or common emotions have you shared?
Ömer - I spent the first few months of the pandemic in an unknown city living with a man I’d recently met. Before the COVID-19 restrictions began, I lived at home with my family. When talk of a lockdown began, I realised with certainty that living in the same house with them will not be a safe option for me. I needed to find a safe space. I had recently started flirting with a man who lives alone in Ankara. And he invited me to his place, and opened his home and life to me. It was a time with loads of emotions, but we both learned a lot from each other. It was a unique experience.
I hadn’t anticipated that the pandemic would last so long. When I arrived in Ankara I had 80 TL in my pocket. I must say that the question “Why didn’t you think of your future?” rings very naive to any artist who lives and works in Turkey. Most of us make a living through day-to-day jobs. To be able to make art some of us do sex work and some sell lemons in the marketplace. The pandemic shattered all of our short and long term plans, we lost our jobs. And as always, since there was no official support system, we tried to come up with solutions through solidarity and collaboration. Whilst I was working on the series of photographs for ‘Latif’, I came across an open call for artists by the Dutch Consulate-General in Istanbul. The “Through the Window” project, which was developed by me, Kübra Uzun, and Simon (e) van Saarloos, is a support and cooperation network for queer artists, activists, and nightlife employees from Turkey and the Netherlands who have lost their jobs or gigs due to the pandemic. The project completed its first cycle in 2020, and can be followed on its Instagram page: @throughthewindowproject2020
The quotations I used in “Latif’s Story” led to the creation of Latif, who has kept me company throughout this time. I wouldn’t be able to cope with life without movies, books, songs, and art. I’m so glad art exists!
Defne - Thankfully, no one I love has fallen sick during the pandemic which has allowed me to experience the lock downs as a relatively peaceful time, an introduction to a quieter way of being. The big city has lost its importance, and smaller spaces such as the neighborhood, the apartment, and my little studio have gained depth and meaning.
Latif is our fourth collaboration with Tevfik. In "The Scarecrows of Istanbul," "Have a place?" "Guest* House" and "Latif," we have been playing with the notion of safe spaces.
Tevfik starts by sharing his photographs with me, we discuss some main themes then I begin to write a bilingual story. This is our methodology. The end result is a collaboration that can be read both visually and through words, through photography and literature; a coin with two sides.
What was different this time around with "Latif," was that Tevfik wanted to write a story too. So rather than looking at the same problem through different mediums, we decided to share themes. He focused on the pandemic and queer bodies, and I delved into the pandemic and women. And in this way "Latif," opens new doors to the viewer, new ways they can engage with the theme of safety.
Is there an organic bond between Latif and the previous projects of yours?
Ömer - “The Scarecrows of Istanbul” describes the psychological effects of the series of terrorist bombings that shook Turkey in 2016 through three dilapidated shopfront mannequins overlooking the garden of a country house in Kumburgaz, Istanbul which I used as a shelter.
“Have a place?” began in 2014 as a series of personal documentary photographs. I took photographs of the places I met with people who I got into contact online to have sex. What makes a place safe for sexual intercourse? The project also looks at public locations where gay people would meet and socialize between 1970-2000.
The “Trans Guesthouse” was founded in 2012 by the Istanbul LGBTQ Solidarity Association to provide a safe space for trans people in need. It was entirely funded through cooperations, with no sustained financial support. My 2019 documentary photography project “Guest*House” was made into a photo book and a short documentary film with the support of the Dutch Consulate-General in Istanbul. Despite every effort to keep it going, the trans guesthouse had to shut its doors in November 2019.
“Latif” began as a series of photographs, after I finished writing “Latif’s Story.” We worked on the book, which was the initial product of this process, including Defne’s story. The transformation of Latif’s character is closely related to the COVID-19 pandemic. Now I am working on the second stage of the project, which is a short film. In the film, the imaginary character of Latif one day will come to life again and confront the narrator.
Please follow the project's instagram account for more information: @ projectlatif2020
The first part of Latif Project, a collaborative art book project about the pandemic, is available at the border_less website. Please click the link "Latif Project” below for the project.
Latif Project
Latif Project
Latif; şehirde yalnız yaşadığı eve hapsolan, gizlenen ve kendini göremeyen bir insanın içinden geçtiği süreci derinlemesine ele alan bir sanat projesidir.
Ömer Tevfik Erten, Covid 19 salgınının ilk dört ayını, güvenlik kaygısı nedeniyle tanımadığı bir şehir olan Ankara’da, yeni tanıştığı bir adamın kırk metrekarelik evinde geçirdi. Erten, pandemi sebebiyle uygulanan sokağa çıkma yasağında, projenin yapısını oluşturan bir fotoğraf serisi çalıştı ve ardından Latif’in öyküsünü yazdı. Fotoğraf dizisi hem bu akraba yabancının, hem de Ömer Tevfik'in yalnızlığını vurguluyor.
Erten’in davetiyle projeye dahil olan Hollandalı ve Türkiyeli yazar Defne Çizakça, fotoğraf serisinden ilhamla pandemi konulu feminist bir masal yazdı. Satır arasında ve sistem dışında kalan bir kadını merkez alan öykü, Covid 19 döneminde artan şiddet vakalarına dikkat çekiyor.
Latif Project’in birinci bölümü, Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu’nun desteğiyle, Ömer Tevfik Erten'in fotoğrafları, hikayesi ve Defne Çizakça'nın büyülü gerçekçi masalıyla pandemiyi konu alan ekfrasis bir kitaba dönüşmüştür.
Omer Tevfik Irten & Defne Cizakca ile sohbet
3 dakika okuma süresinde
Latif kimi, nasıl bir süreci veya neyi temsil ediyor?
Ömer - Latif, Covid 19 pandemisi ve peşi sıra gelen sokağa çıkma yasağının başladığı ilk üç haftanın sonunda hayalimde canlanmaya başladı. Bir yanda felaket senaryoları diğer yanda gündelik yaşamın ihtiyaçları ve yeni normal gerçekliği çoğumuzda deliryum etkisi yarattı. Ben de payıma düşeni aldım. Hayat bana krizlerin aynı zamanda bir doğum sancısı olduğu öğretti. Yeni normal koşulları, ertelediğimiz, görmezden geldiğimiz pek çok meseleyle yüzleşmemizi sağladığını düşünüyorum. Hayali bir karakter olan Latif, bu krizin ortasında umudunu korumaya ve büyütmeye çalışan, kendine dönen ve kendini dönüştüren bir insanı temsil ediyor ve kolektifin bir parçası olduğunu hatırlatıyor.
İktidar tarafından sürekli hedef haline getirilen ve düşmanlaştırılan LGBTİ+ topluluğunun bir parçası ve aktivistiyim, Kürdüm, sanatçıyım. Varlığımı hiçe sayan, aidiyetlerimden utanmam ve saklamam gerektiğini örğütleyen, bütün bir hayatı olduğum kişinin yasını tutarak geçirmeye zorlayan aile, toplum ve devlet öğretilerini kabul etmiyorum. Pandemide LGBTİ+’lara ve kadınlara yönelen şiddette çok büyük bir artış var. '' Evde kalmak güvenlidir'' söylemi hepimiz için geçerli olamıyor. Bu güvenliği sağlamakla yükümlü yasa yapıcılarının nefret fetvaları ve bizi silikleştirme çabaları hayatımızı daha da zorlaştırıyor. Bilmenizi isteriz, bizi sokmak istediğiniz o dolaba tekrar girmeyeceğiz, aşağı bakmayacağız. Vardık, varız ve var olmaya devam edeceğiz!
Defne - Latif benim hayatıma Tevfik'in kafasında kurgulanmış bir karakter olarak girdi. Onun çıplak, kafasız bedeni ile pencereden dışarı baktığı kareleri çok sevdim. Fotoğraflarla zaman geçirdim biraz. Silik bir kadın figürü dikkatimi çekti. Kırık bir çerçeveye yerleştirilmiş, eski bir fotoğraftan şimdiye bakan efsunlu bir kadın. Latif'in annesi olarak kurguladım o kadını.
Latif, benim için ana metne gir(e)meyenleri, detay yahut gereksiz görülenleri, sistem dışı kalanları (yahut kalmayı seçenleri) temsil ediyor. Bu queer bir beden de olabilir, parantez içine alınmış bir kadın da, kağıtsız yaşayan mülteciler de ve bazen yüzleşmekten korktuğumuz kendi ötekiliklerimiz de.
Sistem dışında bırakılan bir kadının masalı nasıl olur? Beni yazmaya iten soru buydu. O kadın pandemiyi nasıl deneyimler? Bastırdığı öfkenin, çektiği acıların, öç alma isteğinin su üstüne çıkacağını hissettim. Covid 19 sürecinde kadına karşı şiddet arttı, ama kadınların başkaldırısı da ivme kazandı. Feminist bir öykü kaçınılmazdı. Şehrazad'ı yeniden yorumlamak istedim, Mavi Sakal yerine Mavi Saçlı bir Kadın düşledim. Latif'in annesi de Latif kadar güçlü, süregelen düzeni bozmaya meyilli, patriyarka karşıtı, hayal dolu.
2020 ve pandeminin projenin ortaya çıkmasında baskın bir rolü var, nasıl bir deneyiminiz oldu? Bu eksende çıkarmış olduğun yayında yazar olarak Defne Çizakça ile birlikte çalışmışsınız, nasıl bir ortaklık veya duygudaşlık kurdunuz?
Ömer - Pandeminin ilk aylarını tanımadığım bir şehirde yeni tanıştığım bir adamın evinde geçirdim. Yasaklar başlamadan önce İstanbul'da ailemle birlikte yaşıyordum. Sokağa çıkma yasağından bahsedilmeye başlandığında ailemle yaşadığım evin benim için güvenli olmadığını çok net farkındaydım. Güvenli bir alana ihtiyacım vardı. Yakın bir zamanda Ankara yalnız yaşayan bir adamla flört etmeye başlamıştık. Beni Ankara'ya davet etti, evini ve hayatını açtı. Oldukça sancılı bir süreçti fakat ikimiz de birbirimizden çok şey öğrendik. Eşsiz bir deneyimdi.
Pandeminin bu kadar uzun süreceğini düşünmemiştim. Ankara'ya gittiğimde cebimde 80 TL vardı. ''Geleceğini neden düşünmedin'' argümanını Türkiye'de yaşayan ve üreten bir sanatçı olarak oldukça beyaz bulduğumu söylemeliyim. Çoğumuz günübirlik işlerden kazandığımız parayla ihtiyaçlarımızı karşılayabiliyoruz. Bazılarımız üretmeye devam edebilmek için seks işçiliği yapıyor, pazarda limon satıyor. Pandemi ile birlikte kısa ve uzun vadede yaptığımız planların tamamı alt üst oldu, işlerimizi kaybettik. Sanatçılara yönelen bir destek mekanizması olmadığı için çözümü her zamanki gibi kendi içimizde örgütlediğimiz dayanışmayla bulmaya çalıştık. Latif'in fotoğraf serisini çalıştığım sırada Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu'nun sanatçılara yönelik bir çağrısıyla karşılaştım. Kübra Uzun ve Simon (e) van Saarloos ile birlikte geliştirdiğimiz Through The Window Project, Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu'nun desteği ile pandemiden dolayı işini ve projesini kaybeden Türkiyeli ve Hollandalı queer sanatçılar, aktivistler ve gece hayatı çalışanlarına yönelik dayanışma ve işbirliği ağı projesi olarak hayata geçti ve ilk turunu 2020'de tamamladı. Proje sadece instagram hesabı üzerinden takip edilebiliyor: IG @throughthewindowproject2020
''Latif'in Öyküsü''nde yaptığım alıntılar bu süreçte yalnızlığıma eşlik eden Latif'in ortaya çıkmasına yardımcı oldu. Filmler, kitaplar, şarkılar olmasa, sanat olmasa bu süreci sağlıklı bir şekilde sürdüremezdim. İyi ki sanat var!
Defne - Pandemi benim için çok sancılı bir süreç olmadı açıkçası. Yazarlık ve editörlük gereği çoğunlukla yalnız olmam ve kendi hayal dünyamda yaşamamla ilgili olabilir bu. Sevdiklerimin hasta olmayışları da çok büyük bir lütuftu. İçe dönük bir yolculuk olarak deneyimledim salgını ve yasakları. Küçücük evlerin, mahallelerin gitgide büyüdüğü, uzak ve büyük olanın anlamsızlaştığı, ilişkilerin sadeleştiği, gereksiz olan öğelerin kopup gittiği bir süreç.
"Latif," Tevfik'le ortak çalıştığımız dördüncü iş. Aslında hem "İstanbul Korkulukları," hem "Yer Var mı?" hem "Trans Misafirhanesi," hem de "Latif" projelerinde "güvenli alan," sorunsalı üzerine kafa yorduk.
Çalışma yöntemimize gelince, genelde Tevfik bir fotoğraf serisi üzerine çalışıyor, ve süreci benimle paylaşıyor. Ana temalar üzerine sohbet ediyoruz, ve sonrasında ben kabuğuma çekilip iki dilli bir öykü yazıyorum. Projeler hem fotoğraf, hem de öykü olarak okunabilen, görsel ve yazılı işbirlikleri olarak tanımlanabilir.
"Latif'"de farklı olan Tevfik'in de bir öykü yazmasıydı. Aynı konuyu farklı yöntemlerle çalışmak yerine, iki ayrı konuyu bölüştük bu sefer. Tevfik queer beden ve pandemi, ben ise kadın ve pandemi konularına değindim. Güvenli alan temasında birleştik yine. Bence okuyucuya daha çok kapı aralayan bir iş oldu.
Latif projesinin daha önceki işlerinle organik bir bağı var mı?
Ömer - ''İstanbul'un Korkulukları'' , 2016 yılında Türkiye'yi sarsan bombalı saldırıların getirdiği ruh halini, İstanbul Kumburgaz'da bulunan bir köy evine sığındığım süreçte evin bahçesini koruyan, parçalanmış, hasar görmüş üç vitrin mankeni üzerinden anlatıyor.
'' Yer Var mı?'' projesine 2014 yılında kişisel belgesel fotoğraf serimi çekerek başladım. İnternet üzerinden cinsel birliktelik için tanıştığım insanlarla buluştuğumuz mekanları fotoğrafladığım bir sürece işaret ediyor. Bir mekan cinsel birliktelik için hangi koşullarda güvenli hale gelir? Proje aynı zamanda 1970-2000 yılları arasında eşcinsellerin kamusal alandaki tanışma ve sosyalleşme alanlarını araştırıyor.
‘’Trans Misafirhanesi’’, 2012 yılda İstanbul LGBTİ Dayanışma Derneğinin öncülüğünde ihtiyaç sahibi translara güvenli bir alan yaratma amacıyla kuruldu. Misafirhane sürdürülebilir destekler almadan, tamamen dayanışma ile ayakta kalmaya çalıştı. 2014 yılında çektiğim belgesel fotoğraf projesi olan ' ‘’Misafir*Hane'', 2019 yılında Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu'nun desteği ile bir fotoğraf kitabına ve kısa belgesel filme dönüştü. Tüm çabalara rağmen trans misafirhanesi 2019 yılının Kasım ayında kapanmak zorunda kaldı.
''Latif'', ilk aşamada bir fotoğraf serisi olarak ortaya çıktı ve ardından ''Latif'in Öyküsü''nü yazdım. Defne’nin hikayesi ile birlikte bu projenin ilk çıktısı olan kitabı hazırladık. Latif karakterinin kendini dönüştürme süreci Covid 19 pandemisi ile doğrudan ilişkili. Projenin ikinci aşamada kısa kurmaca filme dönüşmesi için çalışmaya devam ediyorum. Filmde, hayali karakter olan Latif bir gün canlanacak ve anlatıcıyla yüzleşecektir.
Ayrıntılı bilgi için projenin instagram sayfasını takip edebilirsiniz: @projectlatif2020
Pandemiyi konu alan Latif Project, ilk bölümüyle border_less ev sahipliğinde izleyiciyle buluşuyor. Aşağıda yer alan “Latif Project” linkine tıklayarak ulaşabilirsiniz.